بلاکچین

فناوری بلاکچین این روزها موضوعی است که تقریبا در گفتمان اکثر افراد جامعه جای دارد؛ اما کم‌تر کسی دقیقا می‌داند بلاکچین چیست و تعاریف و برداشت‌های افراد، اغلب آنچنان جامع نیست. این فناوری که در دهه‌ی گذشته رفته‌رفته رشد کرده است و هرروز توسط افراد بیشتری شناخته می‌شود، تاریخچه‌ی بیشتر از ده‌ساله دارد و می‌توان ریشه‌های اساسی ایده‌ی چنین شبکه‌ای را در  هزاره‌ی پیشین یافت. بلاکچین نوع خاصی از پایگاه داده‌ است که اطلاعات در آن ذخیره می‌شود. اما یک سری ویژگی‌های خاص، بلاکچین را از سایر پایگاه داده‌ها متمایز می‌کند. برای اضافه کردن داده جدید به بلاکچین یک سری قوانین وجود دارد. همچنین پس از اضافه شدن داده به بلاکچین و ذخیره آن، دیگر نمی‌توان آن را ویرایش یا حذف کرد.

اغلب افراد این فناوری را ارز دیجیتال تلقی می‌کنند و این دو گزاره را به‌ جای یکدیگر به کار می‌برند. در ابتدا باید تأکید کنیم که ارز دیجیتال بخشی از بلاکچین است اما بلاکچین در حال حاضر فناوری بسیار بزرگ‌تر از ارز دیجیتال به شمار می‌رود و جایگاه خاص و ویژه‌ای برای خود در علوم کامپیوتر پیدا کرده است، برای درک بهتر این مطلب تا انتهای مقاله همراه تبریز فایننس باشید.

مفهوم بلاکچین

بلاکچین (BlockChain) یا به فارسی “زنجیره بلوکی” نه یک شرکت است و نه یک برنامه خاص بلکه یک فناوری متن باز است که با روشی کاملا جدید مجموعه ای از داده‌ها را در اینترنت، بدون اینکه شخص یا شرکت واحدی کنترلی روی آن داشته باشد، مدیریت می‌کند. بلاکچین را می‌توان اختراع بزرگ در قرن حاضر نام برد، که آینده تکنولوژی را متحول خواهد کرد.

از این فناوری نوظهور، می‌توان برای توسعه برنامه‌های کاربردی مانند شبکه‌های اجتماعی، پیام رسان ها، بازی ها، مبادلات پولی، سیستم رای گیری، فروشگاه‌های آنلاین و موارد دیگری استفاده کرد. به یک معنا شبیه به اینترنت است، به همین دلیل برخی به آن لقب اینترنت 3 (web 3) داده اند.

تاریخچه بلاکچین

طبق اطلاعاتی که به دست آمده، می توان این نتیجه را گرفت که فناوری بلاکچین این پتانسیل را دارد که به عنوان بستری برای ثبت رکورد ها در سراسر جهان رشد کند. رکورد هایی که توسط بلاکچین ثبت می شود، با رکورد های پایگاه داده معمولی بسیار متفاوت می باشد. بلاکچین برای اولین بار تقریباً 10 سال پیش توسط ساتوشی ناکاموتو خالق بیت کوین ایجاد شد. در ادامه طی هر سال به شما خواهیم گفت که چه بلایی بر سر فناوری بلاکچین آمد.

بلاکچین در سال 1991:

برای اولین بار در این سال زنجیره ای از بلاک های امن رمزنگاری شده توسط استوارت هابر Stuart Haber و اسکات استورنتتا Scott Stornetta توصیف شد. آن ها قصد داشتند تا با استفاده از این تکنولوژی نتوان اسناد را تاریخ گذاری و یا دست‌کاری کرد.

بلاکچین در سال 1998:

در این سال، نیک سابو Nick Szabo که یک دانشمند کامپیوتر می باشد، بر روی طلای بیت یا Bitgold که یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز می باشد کار کرده است.

بلاکچین در سال 2000:

در سال 2000، آقای استفان کنست Stefan Konst نظریه خود را نسبت به زنجیره های امن رمز نگاری شده به علاوه ایده هایی برای پیاده سازی منتشر کرد.

بلاکچین در سال 2008:

در این سال، توسعه دهنده ای با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو Satoshi Nakamoto، وایت پیپری White Paper را منتشر می کند که در نهایت مدل یک بلاکچین را ایجاد می کند.

بلاکچین در سال 2009:

ساتوشی ناکاموتو Satoshi Nakamoto اولین بلاکچین را به عنوان دفتر کل برای تراکنش های انجام شده با بیت کوین پیاده سازی کرد. در اصل باید بگوییم که شروع کار بلاکچین در این سال رخ داد.

بلاکچین در سال 2014:

در سال 2014 تکنولوژی بلاکچین تنها مختص به ارز نبوده و پتانسیل آن برای کاربرد های دیگر بررسی می شود. در پس از بررسی های انجام شده، بلاکچین 2.0 منتشر می شود و کاربرد های دیگر نیز به کاربرد های بلاکچین اضافه می گردد. در ادامه ابتدا با انواع بلاکچین و سپس با کاربرد های بلاکچین آشنا خواهید شد، همراه ما باشید.

انواع بلاکچین

بلاکچین انواع مختلفی دارد و همچنین هر بلاکچین مزایا و معایب به خصوصی دارد. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به انواع بلاکچین و مزایا و معایب آن اشاره کنیم. در حال حاضر بلاکچین های موجود عبارت اند از:

1. بلاکچین عمومی:

بلاکچین عمومی، یکی از شناخته شده ترین بلاکچین های موجود می باشد. این نوع بلاکچین همانند بیت کوین، اتریوم و… شبکه های توزیع بزرگی هستند که از طریق یک توکن بومی اجرا می شوند. در حال حاضر اکثر انواع ارزهای دیجیتال بر روی یک بلاکچین عمومی اجرا می شوند که توسط قوانین یا الگوریتم های اجماع اداره می شود.

در بلاکچین های عمومی انحصاری وجود ندارد و همان‌طور که گفتیم، تمامی اطلاعات در دفتر کل ثبت شده برای عموم مردم قرار می گیرد. در کل باید بگوییم که از نام بلاکچین عمومی مشخص است که متعلق به کل افراد می باشد

تا به امروز بلاکچین های عمومی در وهله اول برای تبادل و یا استخراج ارز های دیجیتال استفاده می شوند. در این نوع از بلاکچین نود (Node) ها که کاربران موجود در شبکه به حساب می آیند، می توانند با دسترسی به بلاکچین عمومی، همان‌طور که گفتیم فعالیت هایی همانند استخراج و تأیید تراکنش را انجام دهند.

در جدول ذیل می توانید با مزایا و معایب بلاکچین عمومی آشنا شوید.

2. بلاکچین خصوصی:

بلاکچین های خصوصی معمولاً کوچک تر هستند و از رمز ارز ها استفاده نمی کنند. در اصل باید گفت که امکان استفاده از بلاکچین خصوصی بیشتر در سازمان های دولتی و یا خصوصی امکان پذیر است.

در بلاکچین خصوصی، کاربران محدودی برای فعالیت انتخاب شده اند و تنها اطلاعات بلاکچین برای تعداد مشخصی قابل نمایش می باشد. در کل باید اشاره کنیم که بلاکچین خصوصی، برخلاف بلاکچین عمومی عمل می کند.

برای اینکه در بلاکچین های خصوصی بتوانید تصمیم گیری کنید، بنویسید و یا بخوانید و یا… نیاز به دریافت مجوز از طرف فرد مسئول دارید. تمامی مجوز ها در این نوع بلاکچین، در اختیار افراد و یا سازمان های مسئول و همچنین کنترل کننده می باشد. معمولاً بلاکچین های خصوصی برای شرکت و یا سازمان هایی مناسب است که به اعضا اعتماد دارند و اطلاعات محرمانه ای با آن ها داد و ستد می کنند.

برای اینکه با بلاکچین های خصوصی بیشتر آشنا شوید، بهتر است با برخی از آن ها آشنا شوید. چندی از پروژه های بلاکچین خصوصی عبارت اند از: Multichain و Corda و… .

در جدول ذیل می توانید با مزایا و معایب بلاکچین خصوصی آشنا شوید.

3. بلاکچین کنسرسیوم:

این نوع بلاکچین، نوعی بلاکچین نیمه غیرمتمرکز می باشد. این بلاکچین توسط یک و یا چند سازمان و یا بهتر است بگوییم که به صورت گروهی کنترل می شود. تقریباً باید بگوییم که نیمی از بلاکچین کنسرسیوم عمومی و باقی آن خصوصی است. در این بلاکچین تنها به چند کاربر مجوز تأیید تراکنش داده می شود.

بلاکچین های کنسرسیومی نسبت به بلاکچین های خصوصی از تمرکززدایی بیشتری برخوردار هستند. این موضوع باعث می شود تا این نوع بلاکچین امنیت بالاتری به همراه داشته باشد. راه اندازی یک بلاکچین کنسرسیومی فرآیند دشواری دارد چراکه به همکاری تعدادی سازمان و یا به صورت گروهی نیاز می باشد.

برای اینکه بیشتر با این نوع از بلاکچین آشنا شوید، بهتر است تا پروژه هایی که از بلاکچین کنسرسیومی استفاده می کنند آشنا شوید. برخی از این پروژه ها عبارت اند از: Energy Web Foundation و R3 و… .

4. بلاکچین هیبرید یا ترکیبی:

بلاکچین هیبرید و یا ترکیبی، همان‌طور که از نامش پیدا است، ترکیبی از بلاکچین خصوصی و عمومی می باشد. بلاکچین ترکیبی، از ویژگی های هر جفت بلاکچین می تواند استفاده کند. این موضوع به این معناست که در این نوع بلاکچین هم می توان یک سیستم مبتنی بر مجوز خصوصی داشت و هم سیستم مبتنی بر مجوز عمومی!

با چنین شبکه ترکیبی، کاربران می توانند کنترل کنند که چه فردی به کدام یک از اطلاعات ذخیره شده در بلاکچین دسترسی دارد. در این بلاکچین می توان مشخص کرد که چه بخشی از اطلاعات به صورت عمومی منتشر شود و باقی اطلاعات خصوصی بماند. یکی از پروژه هایی که از این بلاکچین استفاده می کند، دراگون چین یا Dragonchain می باشد.

ویژگی‌های بلاک چین

ویژگی‌های منحصر به فرد تکنولوژی بلاکچین :

امنیت

اطلاعات در بلاکچین رمزنگاری شده و سپس ذخیره می‌شوند، که این امر باعث افزایش امنیت اطلاعات می‌شود. مسائل مربوط به هش که بیان کردیم نیز در جهت افزایش امنیت است.

شفافیت

نکته‌ی دیگری که جالب توجه است این است که در بلاکچین، اطلاعات برای همه‌ی اعضای آن قابل مشاهده است، بنابراین شفافیت در اوج خود قرار دارد.

غیر قابل تغییر بودن

قابلیت جالب دیگر  این فناوری است که اطلاعات در بلاکچین بدون تایید اکثریت قابل تغییر و یا قابل حذف شدن نیست. در بالا دلیل این امر را ذکر کردیم. یعنی اگر اطلاعاتی ثبت شود دیگر تمام است، اولا همه‌ی اعضا می‌توانند آن را ببینند، دوما قابل حذف و تغییر نیست، سوما از امنیت فوق‌العاده بالایی برخوردار است.

کاربرد بلاکچین

بلاکچین روشی قابل اعتماد برای ذخیره‌ی اطلاعات درباره‌ی انواع تراکنش‌ها است. درادامه کاربردهای آن را بررسی خواهیم کرد.

ارز دیجیتال

فناوری بلاکچین سنگ بستر رمزارزهایی مانند بیت کوین را فراهم می‌کند. دلار ایالات متحده توسط فدرال رزرو کنترل می‌شود. تحت این سیستم اعتباری مرکزی، داده‌ها و ارزهای کاربر ازنظر فنی مطابق میل بانک یا دولت محلی است. اگر بانک هک شود، اطلاعات خصوصی کاربر در خطر جدی قرار می‌گیرد. اگر بانک ورشکست شود یا دولت کشور محل زندگی کاربر ثبات کافی نداشته باشد، ارزش مالی دارایی کاربر درخطر قرار خواهد گرفت. درسال ۲۰۰۸ میلادی (۱۳۸۷ شمسی) وقتی نقدینگی برخی از بانک‌ها تمام شد، تاحدی با کمک پول مودیان طرح نجات مالی اجرا شد. این نگرانی‌ها سبب تصور و توسعه‌ی بیت کوین در وهله‌ی اول شدند.

بلاکچین اکنون به رمزارزهایی نظیر بیت کوین امکان می‌دهد با گسترش خود درسراسر شبکه‌ای از کامپیوترها، بدون نیاز به مرکز اعتباری خاصی، فعالیت کند. درنتیجه، نه‌تنها خطرات احتمالی به‌شدت کاهش می‌یابند، بلکه کارمزد تراکنش‌ها و پردازش‌های مالی نیز ازبین می‌روند.

قرارداد هوشمند

دیگر کاربرد بلاکچین قرارداد هوشمند است. قرارداد هوشمند کدهایی است که درون بلاک چین ساخته می‌شوند تا به‌وسیله‌ی آن توافق برسر یک قرارداد را تسهیل و تأیید کنند یا حتی درباره‌ی شرایط به مذاکره بپردازند. قرارداد هوشمند تحت شرایطی که کاربران بپذیرند اجرا می‌شود. زمانی‌که شرایط لازم فراهم شوند، بندهای توافق‌نامه به‌طور خودکار انجام می‌شوند.

خدمات بانکی و مالی

شاید هیچ صنعتی بیش‌از بانکداری از به‌کارگیری فناوری بلاکچین در فعالیت‌های تجاری خود کسب سود نکند. مؤسسات مالی بین‌المللی فقط در ساعات اداری و پنج روز هفته فعال هستند. بدین ترتیب اگر فردی قصد داشته باشد مبلغ یک چک را در ساعت ۶ بعدازظهر جمعه به حساب خود واریز کند، تا دوشنبه صبح این پول به حساب فرد واریز نمی‌شود. حتی اگر واریز در ساعات اداری انجام شود، تأیید تراکنش ممکن است به‌دلیل حجم بالای معاملات بانک‌ها تا سه روز طول بکشد. این‌ها مسائلی است که بانکداری امروزی با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند.

بلاک چین هرگز نمی‌خوابد و تعطیلی ندارد. با ادغام شبکه بلاکچین در بانک‌ها، مشتریان می‌توانند شاهد پردازش تراکنش‌ها در کم‌تر از ۱۰ دقیقا باشند. اساسا افزودن یک بلاک جدید در بلاکچین به این مدت زمان نیاز دارد و اهمیتی ندارد که روز تعطیل یا خارج‌از ساعات اداری درخواست کاربر ثبت شود. علاوه‌بر زمان، طبق تحقیقات و محاسبات انجام‌شده، افراد با استفاده از بانکداری مبتنی بر شبکه بلاک چین می‌توانند سالانه ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار در انجام خدمات بانکی و کارمزد و بیمه صرفه‌جویی کنند.

بازی‌های ویدئویی

بازی Cryptokitties  در نوامبر ۲۰۱۷ میلادی (آبان ۱۳۹۶) راه‌اندازی شد. این بازی یک ماه بعداز راه‌اندازی، درصدر اخبار قرار گرفت؛ زیرا کارکتری کریپتوکیتی که حیوان خانگی مجازی در بازی بود، با قیمتی بیش‌از ۱۰۰ هزار دلار به‌فروش رسید. این بازی نشان داد که چگونه می‌توان از فناوری بلاک چین در صنعت بازی‌های ویدئویی استفاده کرد.

بازار سرمایه

یکی دیگر از کاربردهای فناوری بلا چین به‌گفته‌ی بانک سانتاندر استفاده از آن در بازار سرمایه است؛ البته استفاده از این فناوری در شبکه بلاکچین به آسانی استفاده از آن برای انتقال پول نیست.

داد و ستد

در سیستم تجاری بلاکچین توسعه یافته برای دادوستد، هر تراکنش شامل یک Letter of Credit است که از طریق آن خریدار و فروشنده از انجام دقیق معامله اطمینان حاصی می‌کنند.

رسانه

برخی رسانه‌ها در تلاش هستند تا با استفاده از بلاکچین یک شبکه‌ی توزیع محتوا ایجاد کنند. برای مثال، در پلتفرم Decent تولیدکنندگان محتوا محصولات خود را در شبکه بلاکچین به‌اشتراک می‌گذارند تا برای آن مشتری پیدا شود. سپس، درصورت پیداشدن خریدار، حق‌الزحمه‌ی محصول بلافاصله پرداخت خواهد شد. همچنین، کام‌کست دیگر شبکه‌ی بلاکچینی است که امکان رزرو آگهی تلویزیونی را برای افراد فراهم می‌کند.

انرژی

فناوری بلاکچین با وجود اینکه انرژی زیادی مصرف می‌کند؛ اما تمام قابلیت‌های لازم و ضروری برای مدیریت مصرف انرژی را دارد. برای مثال، در این شبکه می‌توان تمام منابع انرژی را تعریف کرد و اندازه‌گیری میزان مصرف انرژی هرکاربر و صدور فاکتور را به‌صورت لحظه‌ای انجام داد.

رأی‌گیری

فناوری بلاکچین به‌خودی خود ماهیت دمکراتیک دارد؛ بنابراین، با کمی خلاقیت می‌توان از آن برای اهداف مستقیم رأی‌گیری انتخابات کمک گرفت. ازجمله قابلیت‌های متناسب با رأی‌گیری در آن می‌توان به عدم امکان تغییر سابقه‌ی تراکنش‌ها، امنیت جمعی، عدم ردیابی کاربران و دستیابی به اطلاعات افراد و… آن اشاره کرد.

ثبت احوال

هر کشوری دارای ثبت احوال است که اطلاعات هویتی افراد از نام گرفته تا تاریخ تولد و فوت و تعداد فرزندان و… را جمع‌آوری می‌کند. این اطلاعات هموراه درحال رشد هستند؛ درنتیجه مدیریت و حفظ امنیت اطلاعات کشورها را با چالش‌های زیادی روبه‌رو می‌کند. شاید وقتش رسیده باشد با بهره‌گیری از این فناوری کار ثبت سوابق اطلاعات شخصی و حفاظت از آن‌ها را تسهیل کنیم.

مالیات

محاسبه‌ی مالیات فرایند زمان‌بر و سنگینی است که ازطریق بلاک چین می‌توان آن را به‌راحتی مدیریت کرد و خطای انسانی را به حداقل رساند. به‌خصوص اینکه با کمک این فناوری قطعا می‌توان از فرارهای مالیاتی نیز جلوگیری کرد.

کلان داده

پرواضح است که بلاک چین نوعی پایگاه داده غیرمتمرکز است که اطلاعات خاصی را با تمام نودهای فعال در شبکه به‌اشتراک می‌گذارد. حال فرض کنید بتوان هرنوع داده‌ای را در آن ذخیره کرد. ازسویی دیگر، امکان اعتبارسنجی و تأیید صحت اطلاعات نیز انقلابی در ذخیره‌سازی اطلاعات اشتراکی ایجاد خواهد کرد.

سلامت و درمان

مؤسسه‌های درمانی می‌توانند با بهره‌گیری از بلاک چین شیوه‌ی ذخیره‌سازی سوابق بیماران را بازتعریف کنند. ازطریق این فناوری می‌توان سوابق بیماران را در بلاک چین ثبت کرد و به‌گونه‌ای رمزگذاری کرد که فقط دردسترس اشخاص خاصی قرار بگیرند.

مزایا و معایب فناوری بلاکچین

بلاکچین‌هایی که به خوبی مهندسی شده‌اند، یک مشکل آزاردهنده برای سهامداران در صنایع مختلف را برطرف کرده‌اند. این صنایع از مالی تا کشاورزی را شامل می‌شوند. یک شبکه توزیع شده دارای مزایایی نسبت به مدل سنتی کلاینت – سرور است، هر چند معایبی نیز در مقایسه با آن دارد.

مزایا

یکی از مهمترین مزیت‌های بیت کوین که در وایت پیپر آن تاکید شده، انجام پرداخت‌های مالی بدون نیاز به واسطه‌ها است. در بلاکچین‌های خلق شده بعد از بیت کوین، این ایده گسترش پیدا کرد و امکان ارسال بدون واسطه انواع اطلاعات بین کاربران فراهم شد. به لطف کنار رفتن واسطه‌ها، ریسک‌های مربوط به کاربران طرف معامله کاهش یافته و هزینه‌ها نیز کمتر می‌شوند؛ دست واسطه‌ها قطع شده و دیگر کارمزدی پرداخت نخواهید کرد.

همانطور که در بخش‌های قبلی به آن اشاره کردیم، یک بلاکچین عمومی محیطی بدون نیاز به کسب اجازه است. به همین دلیل مانعی برای ورود به شبکه وجود ندارد. توانایی اتصال به اینترنت به معنی فراهم بودن امکان برقراری ارتباط با سایر کاربران یک شبکه بلاکچینی است.

به عقیده برخی، مهمترین ویژگی سیستم‌های مبتنی بر فناوری Blockchain مقاومت بسیار بالا در برابر سانسور است. برای فلج کردن یک سرویس متمرکز، کافی است سرور مرکزی را هدف حمله قرار بدهیم. اما در یک ساختار نظیر به نظیر، هر گره نقش یک سرور مستقل را ایفا می‌کند. پس با مجموعه‌ای از نودها مواجه هستیم. به همین دلیل برای در اختیار گرفتن کنترل شبکه یک رمز ارز نظیر بیت کوین، باید حمله 51 درصد را ترتیب داد.

سیستمی توزیع شده مثل بیت کوین، دارای بالای 10 هزار نود قابل مشاهده در سراسر دنیا است. به همین دلیل هک کردن آن تقریبا غیر ممکن است؛ هیچ هکری منابع کافی برای حمله به این شبکه را ندارد! نباید فراموش کرد در اینجا تعداد زیادی گره مخفی نیز وجود دارند.

معایب

بهینه شدن بلاکچین‌ها برای برخی کاربردها و اهداف، سبب شده یک سری ویژگی‌های دیگر را از دست بدهند. واضح‌ترین محدودیت بر سر راه گسترش این فناوری، مقیاس‌پذیری ضعیف است.

آینده بلاکچین

تاکنون شگفتی‌های زیادی آفریده است و دوراز ذهن نیست که در آینده‌ای نزدیک بسیاری از غیرممکن‌ها را ممکن سازد، اما در واقع، پیش‌بینی مسیر رشد بلاک چین بسیار دشوارتر از آن است که بتوان به آن فکر کرد.توانایی‌های صنعت بلاک چین این حس را القاء می‌کند که تغییرات آینده به بزرگی اختراع اولیه‌ی اینترنت خواهد بود. آنچه می‌توان از آن مطمئن بود، بلوغ  این فناوری  و ریشه‌دوانی آن در تمام بخش‌های زندگی بشر در آینده است.

کلام آخر

در این مقاله به بررسی مفهوم  بلاکچین، انواع آن، مزایا و معایب آن پرداختیم. امیدواریم با مطالعه این مقاله بتوانید ذهنیت خود را نسبت به بلاک چین، آینده و تأثیر آن روز مشاغل مختلف را تغییر دهید.

تبریز فایننس بزرگترین مجموعه در شمال غرب کشور برگزار کننده  دوره های فارکس ، ارزدیجیتال ، پرایس اکشن RTM و بورس می باشد شما می توانید با مراجعه به سایت آکادمی تبریز فایننس از شرایط دوره ها مطلع شوید.